POCZĄTEK PNF Herman
Kabat w latach 40. XX w. wykorzystując
prawa Sheringtona jak również własne
doświadczenia opracował metodę którą
określił proprioceptywnym ułatwianiem.
Metoda ta odpowiednio zmodyfikowana nosi
dziś nazwę proprioceptywnego
nerwowo-mięśniowego ułatwiania. Ma na
celu uruchomienie rezerw adaptacyjnych
O.U.N. Wykorzystuje się zjawisko
plastyczności układu nerwowego, dzięki
maksymalnej aktywizacji receptorów
narządu ruchu. Można to uzyskać dzięki
zastosowaniu odpowiednich wzorców
ruchowych, wykonywanych w płaszczyznach
diagonalnych (skośnych), z akcentowaniem
elementów rotacji.
FILOZOFIA PNF Terapię prowadzi się wg
określonych zasad, dzięki którym możemy
uzyskać poprawę kontroli motorycznej
pacjenta poprzez globalne oddziaływanie
na układ nerwowy i mięśniowy. Celem jest
uzyskanie funkcjonalnych zachowań
pacjenta poprzez ułatwianie wykonywania
ruchów, poprawiając stabilizację,
wytrzymałość i koordynację. Wykorzystuje
się bodźce proprioceptywne oraz
eksteroceptywnedzięki specyfice
wykonywanych ćwiczeń i kontakt manualny
z chorym. Przez kontakt słowny terapeuta
wyjaśnia cel prowadzonych ćwiczeń, oraz
motywuje pacjenta do lepszej pracy.
Wykorzystanie synergizmów mięśniowych
poprzez tzw. Irradiację- promieniowanie
pobudzenia- pozwala aktywizować chory
odcinek ciała w wyniku specyficznej
pracy ze stroną zdrową.
Podstawowe założenia metody to:
pozytywne nastawienie do pacjenta i
jego problemów,
globalna obserwacja pacjenta,
myślenie i analiza funkcjonalna,
mobilizacja rezerw pacjenta -
poprzez pozytywne rozpoczęcie
zabiegu,
bezbolesna praca z pacjentem,
częsta zmiana pozycji
wyjściowych,
uzyskanie odpowiedzi na każdy
bodziec,
intensywny plan ćwiczeń, również
do domu.
TECHNIKI STOSOWANE W PNF Reedukację motoryczną prowadzi się
z wykorzystaniem charakterystycznych
wzorców ruchowych odpowiednio
sklasyfikowanych w oparciu o naturalne
ruchy wykonywane w życiu codziennym.
Ćwiczenia ruchowe prowadzi się z
wykorzystaniem odpowiednich technik
podzielonych na trzy podstawowe grupy:
1. Techniki agonistyczne:
rytmiczne pobudzanie ruchu,
odtwarzanie ruchu,
powtarzane rozciąganie na
początku ruchu,
powtarzane rozciąganie w czasie
ruchu,
kombinacja skurczów
izotonicznych
2. Techniki anatagonistyczne:
dynamiczna zwrotność ciągła,
stabilizacja zwrotna,
rytmiczna stabilizacja.
3. Techniki rozluźniające:
trzymaj - rozluźnij,
napnij - rozluźnij.
W metodzie tej dużo uwagi
poświęcono na szczegółową analizę i
terapię chodu z pacjentem. Chód
rozłożono na poszczególne fazy i
podfazy, w których w przypadku patologii
podejmuje się odpowiednie działania
hamujące, a następnie ułatwia się
uzyskanie prawidłowych reakcji. Prócz
tego terapia obejmuje czynności związane
z oddychaniem, ruchami języka,
połykaniem, czy artykulacją. Metoda ma
szerokie zastosowanie w rehabilitacji
neurologicznej i ortopedycznej
umożliwiając pacjentowi najszybszy
powrót do funkcjonowania w życiu
codziennym - praca, sport.
Medycyna ortopedyczna wg dra
Jamesa Cyriax'a
Podstawowym założeniem
Medycyny Ortopedycznej wg Cyriax'a jest
leczenie wzorca klinicznego. Przez
zaproponowany w metodzie wywiad i
badanie funkcjonalne uzyskujemy
kompletną informację na temat badanego
pacjenta. Symptomy i objawy są
interpretowane i skatalogowane w formie
"wzorców klinicznych". "Wzorzec
kliniczny" jest szczególnym zachowaniem
się zaburzeń lub grup zaburzeń. Dla
wszystkich obrazów klinicznych metoda
oferuje lokalne, bezpośrednie, sprawne i
korzystne ekonomicznie leczenie. Różnicowanie można przeprowadzić
przez szczegółowy wywiad i badanie
funkcjonalne, a dokładną lokalizację
podrażnionych struktur można poznać albo
przez obecność objawów lokalizujących
albo przez palpację. W tak łatwy sposób
można przejść do diagnozy takiej jak
zapalenie ścięgna m. supraspinatus
leżące na przyczepie i dokładniej na
włóknach powierzchownych. Wówczas możemy
mówić o szczegółowej diagnozie. Tylko
wtedy możliwe jest precyzyjne leczenie,
które daje maksimum skuteczności przy
minimum terapii.
Diagnostyka Prawidłowa droga do uzyskania
dokładnej diagnozy wg metody Cyriax:
dobry wywiad,
badanie funkcjonalne wszystkich
struktur w okolicy uszkodzenia.
Nieprawidłowa droga do uzyskania
diagnozy to palpacja bolesnego regionu
bez uprzedniego przeprowadzenia badania
funkcjonalnego.
W terapii
wykorzystywane są poniżej przedstawione
środki terapeutyczne:
głęboki masaż poprzeczny,
mobilizacje/manipulacje,
naciąganie torebki,
trakcja,
a dla lekarzy poprzez
infiltrację czy wstrzyknięcia
dostawowe.
Głęboki masaż poprzeczny jest
specyficzną techniką mobilizacji tkanek,
która jest przeprowadzana poprzecznie do
ich przebiegu (Mięśnie / Ścięgna /
Więzadła), przez co próbujemy utrzymać
lub/i odtworzyć naturalną ruchomość. Wskazania to:
Małe uszkodzenia mięśniowe
Uszkodzenia ścięgien i pochewek
ścięgnistych
Uszkodzenia więzadeł
Manipulacja Celem manipulacji jest redukcja
(zmniejszenie) przepukliny. Manipulacje
przeprowadzamy praktycznie zawsze na
trakcji. Manipulacje są bezpieczne,
kiedy, właściwy manewr wykonany
prawidłowo technicznie wykonywany jest z
właściwych wskazań.
Trakcja W przypadku, kiedy wywiad i
badanie każe nam przypuszczać
wystąpienie przepukliny jądra
miażdżystego, jako leczenie zostanie
wybrana trakcja.
Zostanie ona zastosowana u pacjentów
ambulatoryjnych.
Mechanizmem i efektem trakcji jest
aktywna dekompresja.
Diagnozowanie i
leczenie zespołów bólowych kręgosłupa i
kończyn metodą McKenziego Metoda McKenziego powstała w
trakcie pracy nowozelandzkiego
fizjoterapeuty Robina McKenzie w latach
pięćdziesiątych. Od rozpoczęcia praktyki
w 1953 w Wellington zainteresował się on
szczególnie leczeniem bólu odcinka
lędźwiowego kręgosłupa. Swoje badania i
praktykę kontynuował w klinikach
Cyriaxa, Stoddarda, Maitlanda, Maigne'a
oraz Kaltenborna. Rozwijał i doskonalił
swój system przez lata eksperymentów
klinicznych z tysiącami pacjentów
cierpiących na ostre bóle kręgosłupa i
pokrewne symptomy.
W
początkowych latach praktyki Robin
McKenzie odkrył, że pacjenci z pewnymi
określonymi symptomami odczuwają
natychmiastową ulgę po wykonaniu serii
specyficznych ruchów, a w niektórych
przypadkach również po przyjęciu pewnych
statycznych pozycji ciała.
Istotą metody McKenziego jest
to, że oferuje ona wielu pacjentom
system samodzielnego radzenia sobie z
bólem. W przypadku niektórych pacjentów
ingerencja, czy mobilizacja ze strony
terapeuty jest konieczna, lecz jak
podkreśla McKenzie, nie powinna być
stosowana wobec całej populacji
cierpiących na bóle odcinka lędźwiowego
gdy tak naprawdę potrzebna jest tylko
niektórym z nich.
Filozofia samowystarczalności czy też
samodzielności pacjenta w radzeniu sobie
ze swoim problemem stanowi podstawę
metody McKenziego. Techniki
terapeutyczne są istotną częścią
leczenia w niektórych przypadkach i jako
takie są prezentowane w pełnym zakresie
w trakcie kursu. Jednakże najważniejszym
aspektem procesu leczenia jest
maksymalizacja efektu autoterapii
pacjenta.
Wartość
diagnostyczna metody McKenziego została
w pełni potwierdzona, szczególnie w
ostatnich latach, licznymi badaniami
naukowymi. Jej skuteczność w porównaniu
z innymi metodami biomechanicznymi (np.
chiropraktyka), nie ulega wątpliwości.
Kinesiotaping
Jest to metoda opracowana w
latach 80-tych XX w. przez japońskiego
chiropraktyka dr Kenzo Kase. Polega ona
na naklejaniu specjalnych plastrów w
określonych miejscach ciała pacjenta.
Plastry te charakteryzują się podobnymi
właściwościami do ludzkiej skóry, w
zakresie: grubości, ciężaru właściwego,
oraz rozciągliwości (do około 130-140%).
Dzięki odpowiedniej elastyczności,
naklejone nie ograniczają zakresu
ruchów. Dzięki specjalnej strukturze są
przepuszczalne dla powietrza, co
umożliwia właściwą wymianę cieplną. Poza
tym pokrycie plastra specjalnym klejem
akrylowym czyni go odpornym na działanie
wody, co nie ogranicza czynności
higienicznych, lub innych np. pływanie.
Klej, jak i materiał z którego jest
wykonany plaster nie zwiera lateksu ani
leków, stąd znikome jest ryzyko reakcji
alergicznych.
Efekt terapeutyczny Działanie metody opiera się na
szeroko rozumianej kinezjologii oraz
zdolnościach naturalnego procesu
samoleczenia organizmu. Istotą jest
działanie sensoryczne poprzez stymulację
zakończeń nerwowych w skórze.
Odpowiednie aplikacje pozwalają
zwiększyć perfuzję pomiędzy skórą a
powięzią, dzięki czemu poprawia się
mikrokrążenie krwi i chłonki. Mechanizm
ten umożliwia aktywację procesów
samolecznia. Wszystkie aplikacje powinny
być poprzedzone odpowiednim badaniem i
testami funkcjonalnymi. Kinesiotaping
wykorzystuje w swojej koncepcji wiedzę i
zasady zaczerpnięte z innych metod,
wśród których należy wymienić terapię
mięśniowo- powięziową, drenaż
limfatyczny.
Zastosowanie Dzięki stosowanym aplikacjom można
korzystnie oddziaływać na stan
czynnościowy mięśni, powięzi, stawów,
układu limfatycznego, czy nerwowego.
Elastyczne właściwości plastra, oraz
różne sposoby jego aplikacji
doprowadziły do wyodrębnienia
następujących technik:
mięśniowa,
powięziowa,
więzadłowa,
korekcyjna,
funkcjonalna,
limfatyczna.
W zależności od potrzeb
przedstawione powyżej sposoby naklejania
plastrów mogą być stosowane
samodzielnie, lub też można je ze sobą
łączyć w różnych zestawieniach.
Odpowiednio dobrane sposoby naklejenia,
wpływają na normalizację napięcia
mięśniowego, ułatwiają krążenie krwi i
limfy, zmniejszają dolegliwości bólowe.
Metoda ta stanowi kolejne narzędzie
fizjoterapeutyczne, które może być
wykorzystywane nie tylko w
dolegliwościach bólowych (kręgosłupa,
stawów obwodowych), ale również w takich
przypadkach jak: zwichnięcia, skręcenia,
urazy mięśni, stawów, obrzęki.
Wspomagając proces leczenia przyczynia
się do szybszego powrotu do zdrowia.
Masaż
Masaż zajmuje szczególne
miejsce ze względu na swoje działanie
miejscowe jak i odruchowe. Jest wiele
szkół i form wykonywania tego rodzaju
zabiegów, jednak niezależnie od
stosowanych metod, sam masaż w leczeniu
zespołów bólowych kręgosłupa, czy stawów
obwodowych nie powinien być jedynym
sposobem działania. W terapii zabiegi te
stanowią często przygotowanie do innych
technik np. mobilizacji czy manipulacji
stawowych. Z pośród wielu form masażu,
na uwagę zasługują takie jego odmiany
jak: masaż poprzeczny, masaż
limfatyczny, masaż segmentarny, masaż
antycellulitowy, masaż leczniczy etc.
Fizykoterapia
Ultradźwięki – są to drgania
mechaniczne o częstotliwości wyższej niż
20 kHz. Jest to zabieg będący rodzajem
mechanoterapii. W wyniku przejścia fali
ultradźwiękowej do tkanek, dochodzi do
powstawania w nich ciepła oraz do
zjawiska określanego mikromasażem.
Zabieg ten niesie za sobą działanie:
Przeciwbólowe
Przeciwzapalne
Przyśpieszenie przepływu limfy w
naczyniach limfatycznych i
zwiększenie procesów wchłaniania
Wytworzenie stanu przekrwiennego
i powstaniu ciepła w tkankach
Przyśpieszenie gojenia się ran
Zwiększenie rozciągliwości
tkanki łącznej w bliznach